Bu sebeple de mide şişkinliği hissedilebilir. Bazı durumlarda yaşam kalitesini sınırlayan bir problem olabilir. Tıbbi destek ile şişkinlik önlenebilir (2). Yazının devamında mide şişkinliği sebepleri nelerdir, karın şişkinliğine ne iyi gelir, mide şişkinliğini ne giderir gibi soruların detaylı cevaplarına ulaşabilirsiniz.
Mide Şişkinliği Nedir?
Mide şişkinliği, vücuttaki gazın artması nedeniyle karın bölgesinde rahatsız edici derecede şişlik hissedilmesi durumudur. Havanın çok yutulması, bağırsak bakterilerinde artış, çeşitli hastalıklar ve yiyecekler sebebiyle ortaya çıkabilir. Yaşanan ağrılar günlük iş akışını aksatabilir ve kişilerin hayat kalitesini düşürebilir. Kesin bir tedavi yöntemi olmasa bile, diyetin düzenlenmesi veya altta yatan sağlık probleminin çözülmesi ile rahatsızlık ortadan kalkabilir 2.
Mide Şişkinliği Belirtileri Nelerdir?
Mide şişkinliği fazla gıda tüketimi veya gaz birikimi sebebiyle olabilir. Bu durumu başka hastalıklarla karıştırmamak gerekir. Belirtileri iyi bilinmelidir. Kendiliğinden düzelen, geçici bir durum olabileceği gibi bazen ciddi durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir. Mide şişkinliği belirtilerinin bazıları şunlardır (3):
-
Karın krampları,
-
Midede dolgunluk hissi,
-
Karın boyutunda artış,
-
Göğüs ağrısı,
-
Karın ağrısı,
-
Vücuttan fazla gaz çıkması,
-
Geğirme,
-
İshal,
-
Kabızlık,
-
İştah kaybı,
-
Hazımsızlık.
Mide şişkinliğinin belirtileri başka hastalıklarla karışabilir. Mide bölgesinde yaşanan ağrı, ciddi hastalıkların göstergesi olabileceği gibi yalnızca aşırı gaz birikimi nedeniyle de olabilir. Göğüs bölgesine yansıyan kalp krizi kaynaklı ağrılar, gaz ağrısı ile karışabilir. Bu nedenle şişkinliğin teşhisinin iyi yapılması önemlidir (1). Fizik muayene ve hasta öyküsü sonucunda gastroenteroloji uzmanı tarafından tanı konulabilir. Ek olarak kan tahlili, endoskopi, dışkı testi, laktoz intolerans testi ve karın ultrasonu kesin tanı koymaya yardımcı olabilir (3)
Mide Şişkinliği Neden Olur?
Mide şişkinliği, karın bölgesinde hissedilen aşırı basınç nedeniyle duyulan rahatsızlıktır. Mide şişkinliği neden olur sorusuna cevap bulabilmek için kendinizi iyi takip etmelisiniz. Doktor muayenesi sonucu altta yatan farklı bir hastalık teşhis edilmezse şişkinliğin sebebi günlük yaşantıda saklı olabilir. Aşırı yeme ve içme, sindirim sistemi bozuklukları, bakteri sayısındaki düzensizlikler sonucu midenin genişlemesi ya da bağırsaklardaki gaz miktarının artması ile karın şişkinliği ortaya çıkabilir (3). Özellikle yeme ve içme alışkanlıklarındaki düzensizlik başlıca sebep olabilir. Mide şişkinliği nedenlerinin bir kısmı şunlardır (5):
-
Fazla hava yutulması: Yemek yerken, egzersiz yaparken, içecek tüketirken veya konuşurken normalden fazla hava yutulabilir. Yutulan hava, mide ve bağırsaklarda birikerek gaza dönüşebilir. Bu gaz bazen kolaylıkla vücuttan atılamayabilir. Bundan dolayı karın şişkinliği ve ağrılar ortaya çıkabilir (5).
-
Gıda intoleransı (Gıdaya aşırı duyarlılık): Her insanın gıdalara karşı gösterdiği tepki farklı olabilir. Mide ve bağırsaklarda bulunan sindirime yardımcı bakterilerin türü, sayısı, sindirim enzimlerindeki farklılıklar, gıdaya karşı gösterilen duyarlılığı değiştirebilir. Bakterilerin parçalaması ve vücutta sindirimi zor olan gıdalar gaz üretimine neden olabilir. Glüten içerikli besinler, fasulye, brokoli, lahana, süt gibi gıdalar bunlardan bazılarıdır (7).
-
Gastroparezi: Sindirimin bozulması sonucunda midenin kendi içeriğini boşaltmada gecikmesi durumu gastroparezi olarak tanımlanabilir. Bu nedenle midenin şişkin olması problemi ortaya çıkabilir (7).
-
Bağırsak-beyin bağlantıları arasındaki bozukluk: Anksiyete (kaygı bozukluğu), depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar sindirim sistemini olumsuz etkileyerek mide şişkinliğine neden olabilir (5).
-
Bağırsakta düzensiz ve aşırı bakteri çoğalması: Bağırsaklara gelen sindirilmemiş gıdalar, bakteriler tarafından parçalanarak vücutta emilir. Besinlerin parçalanması sırasında gaz açığa çıkar. Bağırsaklardaki bakteri miktarındaki artış, gaz salınımını da artırabilir. Ayrıca bu bakteriler bağırsak duvarını saran zarı tahriş edebilir. Böylece bağırsaklardan besin emilimi bozulabilir (5).
-
Gastraözofageal reflü hastalığı: Reflü, mide asidinin yemek borusuna geri kaçtığı rahatsız edici şikayetler yaratan bir hastalıktır. Bu hastalarda hazımsızlık nedeniyle karın ağrısı ve aşırı gaz hissi olabilir (7).
-
Sindirim sistemi hastalıkları: Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, ülseratif kolit, inflamatuar bağırsak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu (huzursuz bağırsak sendromu), safra kesesi hastalıkları, safra taşı gibi rahatsızlıklar, besinlerin sindirimini ve emilimini bozarak gaz oluşumuna neden olabilir. Böylece mide şişliği görülebilir (7).
-
Kolon kanseri: Kolon kanseri, kalın bağırsaklarda gelişen ciddi bir hastalık olduğu için bağırsakların işlevi bozulabilir. Bu nedenle aşırı gaz oluşumu görülebilir (7).
-
Gıda Zehirlenmesi: Zararlı bakteri, virüs, parazit içeren gıdaların tüketilmesi sonucu gıda zehirlenmesi yaşanabilir. Bunun sonucunda ani gaz ağrıları ve karın şişliği yaşanabilir (7).
Gün içinde çeşitli sebeplerle mideye gaz alınır. Besinlerin sindirimi sırasında da vücutta hidrojen, karbondioksit ve metan gazı üretilebilir. Normal miktarlarda gazın vücuda bir zararı yoktur. Gaz, düzenli olarak vücuttan atılmalıdır. Aksi durumlarda rahatsız edici mide şişkinliği ortaya çıkabilir. Karın bölgesinde geçici veya uzun süre devam eden ağrılar yaşanabilir. Apandisit ağrısıyla karışabileceği için insanları korkutabilir. Şişkinliğe neden olan gaz üretimini artıran besinlerden bazıları şunlardır (4):
-
Lahana,
-
Fasulye,
-
Kuşkonmaz,
-
Beyaz ekmek,
-
Dondurma,
-
Peynir,
-
Süt,
-
Patates,
-
Yapay tatlandırıcılar,
-
Elma,
-
Bezelye,
-
Kuru erik,
-
Buğday,
-
Soğan,
-
Gazlı içecekler,
-
Sakız
Mide Şişkinliğine Ne İyi Gelir?
Sıklıkla mide şişkinliği yaşıyorsanız bir doktora muayene olmalı ve tedaviye başlamalısınız. Altta yatan sebepler tespit edildikten sonra tedavi için gerekli planlama yapılabilir. Şişkinliğin sebebi gıdalara karşı aşırı duyarlılık ise doğru bir beslenme düzeni oluşturmak ve doktorun önerdiği diyeti uygulamak gerekebilir. İnce bağırsakta sindirimi zor olan karbonhidrat içerikli gıdaların tüketilmesinde dikkat edilmelidir. Bazı besinler sindirimi kolaylaştırarak karın şişkinliğinin düzelmesini sağlayabilir. Mide şişkinliği ne giderir sorusuna lif açısından zengin gıdalar, zencefil, probiyotikler, tam tahıllı gıdalar, bazı sebzeler yanıtı verilebilir (9).
Mide şişkinliğini engellemek için yaşam tarzında yapılan değişikliklerle fazla gaz oluşumu engellenebilir. Karın şişkinliğinin oluşmasını önlemek için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır (4):
-
Daha yavaş ve uzun sürede yemek yenmelidir. Yemekler ne kadar hızlı yenirse o kadar fazla hava yutulabilir.
-
Gazlı içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır. Soda, bira, kola gibi içeceklerin fazla tüketilmesi bağırsaklardaki gaz miktarını artırabilir.
-
Sindirilmesi zor olan karbonhidrat ve şekerlerden uzak durulmalıdır. Ayrıca tuz tüketimi azaltılmalıdır. Bu gıdalar vücutta su tutulumunu artırarak şişlik hissedilmesine neden olabilir.
-
Aşırı yemekten kaçınılmalıdır. Fazla miktarda gıda tüketildiğinde mide duvarı genişleyerek şişkinliğe sebep olabilir.
-
Stres kontrol altında tutulmalıdır.
-
Sigara tüketimi sınırlandırılmalıdır.
-
İçecek tüketirken pipet kullanılmamalıdır.
-
Takma diş ile damak arasından hava girişi olabilir. Bu nedenle takma dişlerin damağa iyi oturduğundan emin olunmalıdır.
Karın Şişkinliği Nasıl Geçer?
Karın şişkinliği, kısa bir süre sonra kendiliğinden düzelebilir. Ancak altta yatan başka bir sebep olduğu durumlarda uzun süreli olarak hastaları rahatsız edecek seviyeye gelebilir. Böyle durumlarda tıbbi destek almak ve tedavi olmak gerekebilir. Öncelikle gastroenteroloji kliniklerine başvurarak uzman bir doktora muayene olmak gerekir. Sebepler tespit edildikten sonra bağırsak sağlığı için ne yapmalı sorusuna yanıt verilebilir. Karın şişliğine neden olan durumlar tespit edilerek buna yönelik tedavi uygulanmalıdır (8).
Yaşam tarzında değişiklik, egzersiz ve diyet programları bazı hastalarda yeterli olabilir. Gazı tetikleyen yiyeceklerden uzak durmak, vücuttan gaz çıkışını kolaylaştırabilen egzersizler yapmak gerekebilir. Ancak ciddi ve düzelmeyen karın şişliği yaşayan kişilerde ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale gerekebilir (8).
Bazı karın şişkinliği durumlarında tıbbi müdahaleye ihtiyaç olmayabilir. Beslenme değişiklikleri ya da düzenli spor ile karın şişkinliği geçebilir. Bağırsak sağlığı için besinler tedavide etkili olabilir. Ancak hastalıklar ya da yapısal bozukluklar nedeniyle oluşan sürekli mide şişkinliği için hastane ortamında tedaviye başvurmak gerekebilir. İlaç tedavisi ya da çeşitli operasyonlar uygulanabilir. Doğru tedavi için öncelikle karın şişkinliği neden olur sorusuna cevap bulmak gereklidir. Karın şişkinliği tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir (10):
İlaçlar
İlaçlar sayesinde karın şişkinliğinin altında yatan sebep tedavi edilebilir. Ayrıca şişkinliğin ortaya çıkardığı rahatsız edici belirtiler ortadan kaldırılabilir. Doktor tarafından önerilen reçeteli veya reçetesiz ilaçlar kullanılabilir. Bazı besin takviyeleri, sebzelerde bulunan karbonhidratları parçalamaya yardımcı olabilir. Laktaz içerikli ilaçlar, süt ürünlerindeki şekerin sindirimini kolaylaştırabilir. Gazın sindirim sistemi boyunca ilerlemesini sağlayan gaz giderici ilaçlar kullanılabilir (11).
Diyet
Şişkinlikten muzdarip kişiler, yeme bozuklukları nedeniyle gaz şikayetleri yaşıyorsa diyetlerin tıbbi destek ile düzenlenmesi gerekebilir. Diyetisyen ve doktor önerisiyle bazı yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılabilir. Bazı karbonhidratlardan uzak durulmalıdır. Ayrıca diyetinize lif içerikli besinler dahil edilebilir (11).
Cerrahi
Bağırsak ve midede yapısal bozukluklardan kaynaklı sindirim sisteminde yaşanan aksaklıkların tedavisi için cerrahi işlemlere başvurmak gerekebilir. Ayrıca sindirim sisteminde meydana gelen kanser veya tümörler ameliyat ile tedavi edilebilir (11).
Karın Şişkinliği Nefes Darlığı Yapar mı?
Akciğerler, karın bölgesinin üst kısmında bulunur. Karın şişkinliği nedeniyle mide üst duvarına gelen aşırı basınç, diyafram hareketlerini zorlaştırabilir ve akciğer hacmini azaltabilir. Bu nedenle nefes alışverişi güç hale gelebilir. Karın şişkinliği nefes darlığı yapabilir (6).
Karın şişliğine dair detayları öğrendiniz. Dilerseniz bağırsak hastalıklarının belirtileri hakkında da okuma yapabilirsiniz. Diğer yandan, “Sindirim Sistemi Nedir?” ya da “Kabızlık Neden Olur?” gibi sorularınızın yanıtları için de içeriklerimize göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
