Bağırsak Florası Nedir? Bağırsak Florası Düzenleyici Besinler

Bağırsak Florası (Mikrobiyota) Nedir?

İnsan vücudunda en fazla yer kaplayan alanlardan biri olan bağırsaklar, mikrobiyota olarak adlandırılan bakteri, virüs, mantar, protozoa gibi sindirim sisteminde yaşayan mikroorganizmalardan oluşur. Dolayısıyla vücudumuz için bağırsakların önemi oldukça büyük. Peki bağırsak florası nedir? Bağırsak florası bağırsakta lif gibi sindirilemeyen maddelerin fermantasyonu için gerekli kapasiteyi sağlayan yararlı ve zararlı tüm bakterileri içeren topluluktur. Bu fermantasyon, kısa zincirli yağ asitleri ve gazlar üreten özel mikroorganizmaların büyümesini destekler. Bağırsaktaki bakteri gruplarının seviyeleri çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir. Değişimlerin seviyelerine göre zararlı mikroorganizmaların sayısı artarsa sağlık sorunlarına neden olabilir. Yararlı ve zararlı mikrobiyota çeşitliliğini etkileyen faktörler, doğum şekli, anne mikrobiyotası, anne sütü tüketimi, bakterilere çevresel maruziyet, antibiyotik kullanımı ve beslenme gibi etkenleri içerir.

Bağırsak Florası Neden Bozulur?

Diyette yararlı bakterilerin çoğalmasını sağlayan prebiyotik açısından zengin besinlerin eksikliği, sindirim sağlığına zararlı olabilir. Bağırsak bakterilerindeki çeşitliliğin yetersiz olması kişinin, enfeksiyon hastalıklarından veya antibiyotik gibi ilaçların yan etkilerden kurtulma yeteneğini sınırlayabilir. Antibiyotikler kısa vadede bazı iyi bakterileri azaltabilir vezararlı bakterileri geçici olarak artırabilir. Bu bakteriyel bozulma ile birlikte antibiyotikler, bağırsak mikrobiyotasında kalıcı değişikliklere de neden olabilir. Antibiyotikler zararlı bakterilerin yanında faydalı bakterileri de öldürdüğü için mikrobiyotanın çeşitliliğinin azalmasına yol açabilir (1). Vücudun, beyni ve hormonları etkileyen sirkadiyen ritim adı verilen kendi saati vardır. Vardiyalı çalışmak, düzensiz uyku saati alışkanlığı gibi nedenlerle sirkadiyen ritmin bozulması da bağırsak bakterilerinin üzerinde zararlı etkilere neden olabilir (1).

Bağırsak Florası Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Dengesiz floraya sahip bir bağırsak, vücudun besinleri emmesini, kan şekerini düzenlemesini ve yağ depolama yeteneğini olumsuz etkileyebilir. Bağırsak sağlığı bozulduğunda bir takım belirtiler fark edilebilir. Sağlıksız bağırsakların belirtileri gaz, şişkinlik, kabızlık, ishal gibi mide ve bağırsak rahatsızlıkları şeklinde kendini gösterir. Gıda intoleransı, bazı gıda türlerini sindirme zorluğunun bir neticesidir. Bu, bağışıklık sisteminin belirli gıdalara verdiği tepkinin neden olduğu gıda alerjisinden farklıdır. İnce bağırsakta aşırı bakteri üremesinin neden olduğu emilim bozuklukları da kilo kaybına neden olabilir. Yararlı bakterilerin daha düşük seviyeleri, vücudun bağışıklık sistemini etkileyebilir. Sağlıksız bağırsak belirtileri arasında gıda intoleransına bağlı şişkinlik, mide bulantısı, karın ağrısı gibi semptomlar yer alır.

Bağırsak Florası Bozulursa Ne Olur?

Bağırsak florası bozukluğu belirtisi gösteren kişiler hastalıklara ve diğer sağlık sorunlarına karşı daha savunmasız olabilirler. Bağırsak florası olarak da adlandırılan bağırsak mikrobiyomundaki değişiklikler, bağırsaklardaki farklı organizmalar doğru seviyelerde olmadığı için meydana gelebilir. Diğer bir sebep ise floranın farklı işlevlere sahip olması veya üretimlerinin değişmiş olmasıdır. ‌Bağırsak mikrobiyomu bakteri çeşitliliğini kaybettiğinde, kronik bir hastalığa yakalanma riski artabilir (2). Bağırsak florası bozukluğu belirtileri, sindirim sistemi rahatsızlıkları başta olmak üzere, daha sık rahatsızlanma ve tedavi sürelerinde uzamalar şeklinde de kendini gösterebilir.

Bağırsak Florası Düzenleyici Önlemler

Sıklıkla sorulan sorulardan biri de “Bozulan bağırsak sağlığı için ne yapılmalı?” şeklindedir. Bağırsak florasını düzenlemek, gün içerisinde gerçekleştirilen pek çok aktiviteyi de değiştirmeyi gerektirebilir. Peki “Bağırsak mikrobiyotası nasıl düzeltilir?”

• Kronik olarak yüksek stres seviyeleri ve kalitesiz uyku, bağırsaklar da dahil olmak üzere tüm vücut için zordur. Mümkün olduğunca stresten uzaklaşmak gereklidir. 
• Yoga, meditasyon gibi hem stresi yönetmeye yardımcı hem de uyku düzenini artıran aktiviteler, bağırsakların etkilenmesinin önüne geçebilir. 
• Fiziksel aktivite de mikrobiyotayı etkileyen bir faktördür. Fiziksel aktivitenin bağırsak bakterilerini değiştirebileceği ve bağırsak sağlığını iyileştirebileceği unutulmamalıdır. 
• Beslenme şeklini değiştirmek, bağırsak mikrobiyom profilini birkaç gün gibi kısa bir sürede değiştirebilir (1). Bunun nedeni, tüketilen yiyeceklerin bakteri üremesini destekleyen besinler sağlamasıdır. Çeşitli gıdalar içeren bağırsak florası diyeti, bağırsakta farklı bakteri türlerinin büyümesini teşvik etmeye yardımcı olan bağırsak florası düzenleyici besinler sağlar ve bu da daha çeşitli bir bağırsak mikrobiyomu ile sonuçlanır.

Bağırsak Florası (Mikrobiyota) Ne Kadar Zamanda Düzelir?

İnsan bağırsak mikrobiyotası, anne karnında oluşmaya başlar ve yaşam içinde mikrobiyota bozulmaları meydana gelebilir. Bağırsak mikrobiyotası bozukluğu durumunda düzgün beslenme ve gerektiğinde takviye kullanımı ile düzelme sağlanabilir. Düzelmenin sağlanma süresi, kişinin mikrobiyotasındaki çeşitliliğin ne kadar azaldığı, ne sebeple azaldığı gibi faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Genelde bağırsaklara iyi gelen yiyecekler sayesinde bağırsak florası düzenleme süreci hızlanır.

Bağırsak Florası Düzenleyici Besinler Nelerdir?

Bağırsak mikrobiyotası ve beslenme birbirleri ile yakından ilişkilidir. Tam tahıllar, meyve ve sebzeden zengin bir diyet, daha çeşitli bir bağırsak mikrobiyomunu destekler. Prebiyotik besinler, vücut tarafından sindirilemeyen ve bağırsaktaki faydalı bakterilerin büyümesini ve sağlığını destekler. Pek çok gıda, meyveler, sebzeler ve tam tahıllar dahil olmak üzere doğal olarak prebiyotik lif içerir. Prebiyotik lif takviyeleri ayrıca kısa zincirli yağ asidi üretimini de destekler. Bu yağ asitleri, kolon hücreleri için ana besin kaynağıdır. Prebiyotik lif açısından zengin besinler de insülin ve kolesterol düzeylerini düşürmede rol oynayabilir.

Mikrobiyotayı En Çok Neler Etkiler?

Mikrobiyota anne karnından, gün içinde tüketilen besine kadar birçok faktörden etkilenebilir. Mikrobiyotayı etkileyen faktörlerin bazıları şunlardır:

• Beslenme düzeni ve çeşitliliği.
• Patojenik mikroorganizmalara maruziyet.
• Kişinin yaşı.
• Antibiyotik ve diğer ilaçların kullanımı.
• Sigara ve alkol kullanımı.
• Hareketsiz yaşam.
• Bebeklik döneminde anne sütü alımı.

İnsan sağlığında büyük önem taşıyan bağırsak mikrobiyotası, korunması ve çeşitlendirilmesi gereken bir topluluktur. Bağırsak florası bozukluğu belirtileri durumunda bir uzmana görünmek yararlı olabilir.

Bağırsak florasının yanı sıra “Hazımsızlık Nedir?” gibi sorularınızın yanıtını almak ya da bağırsak gazı belirtileri gibi konularda okuma yapmak için ilgili içerikleri inceleyebilirsiniz.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Kaynakça:

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov
• https://www.webmd.com
• https://dergipark.org.tr