Kabızlık Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Kabızlık, sert, kuru bağırsak hareketleri ya da haftada üç defadan daha az dışkı yapmak olarak tanımlanabilir.1 Kabızlık rahatsız edici ve endişe verici olabilir. Bağırsak hareketleri normalden daha azsa, dışkılama uzun sürüyorsa ya da dışkı sertse kabızlıktan söz edilebilir.²

Gebelik, ilaçlar, rutininizde yapılan  bir değişiklik veya kabızlık yapan yiyecekler açısından zengin bir diyet uygulamak, kabızlığa neden olabilir.⁽¹⁾ Sözgelimi sebze, meyve, kepekli tahıllar gibi yüksek lif kaynaklarının yeterince tüketilmemesi, ayrıca çok fazla yağlı et, süt ürünleri, yumurta ve/veya işlenmiş yiyecekler yemek de kabızlığa yol açabilir.² Lif ise bağırsak mikrobiyomunu yani sindirim sistemindeki iyi bakterileri destekler. Ayrıca bağırsaklardaki kas kasılmalarının koordinasyonu sağlayarak yiyeceklerin sindirim sistemi boyunca ilerlemesine yardımcı olur.⁽⁹⁾ Bu yazıda sıklıkla merak edilen “Kabız yapan yiyecekler ve içecekler nelerdir?” ve “Kabız yapan yemekler hangileri?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Kabızlık Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Pek çok farklı yiyecek türü, kabızlığa yol açabilir ya da var olan kabızlık sorununun kötüleşmesine neden olabilir. Beslenme programında değişiklik yapmak, kabızlık yapan yiyecekler bakımından fakir bir diyet uygulamak, kabızlık sorununun ortadan kalmasına yardımcı olabilir.⁽³⁾ Bazı kabız yapan besinler şu şekilde sıralanabilir:

Glütenli Gıdalar

Temel olarak glüten, buğday, arpa, çavdar ve kılçıksız buğday, gibi tahıllarda bulunan bir protein olsa da bazı kişiler glütenli ürünleri yediklerinde kabızlık yaşayabilir. Çölyak hastalarının ve glüten intoleransı olan kişilerin kabızlık sorunu yaşamaması için glütensiz beslenmeleri önerilebilir.⁽³⁾

Düşük Lifli Oranına Sahip Besinler

Düşük lif içeriğine sahip bazı besinler kabız yapan gıdalar arasında sayılabilir. Kişi, et, süt ürünleri ve rafine karbonhidrat açısından zengin ancak sebze, meyve veya tam tahıllı gıdalardan fakir bir diyet uyguladığında kabızlık sorunu meydana gelebilir.⁽⁴⁾

Fast Food ve İşlenmiş Gıdalar

Hızlı tüketim için hazırlanan ve işlenen gıdalar, genel olarak kabızlık yapan yiyecekler arasında sayılabilir. Bu tür gıdalarda lif içeriği düşüktür. Bu da yiyeceklerin sindirim sisteminde hareketini yavaşlatabilir. Sindirim sisteminde yavaş ilerleyen besinlerin içeriğindeki su daha fazla emilebilir. Bu da dışkının kurumasına ve sertleşmesine neden olabilir. Evde yapılan yiyecekleri tüketerek sindirim sistemi hızlandırılabilir. Ayrıca kızarmış yiyeceklerin de sindirimi zordur.⁽⁵⁾

Süt ve Süt Ürünleri

Kabız yapan içecekler denince bazı kişiler için süt, ilk akla gelendir. Süt ve süt ürünleri bazı bireyler için kabızlığın yaygın nedenlerinden biridir. 26 yıl boyunca yürütülen bir çalışma, kronik kabızlığı olan bazı çocukların inek sütü tüketmeyi bıraktıklarında kabızlık sorununun ortadan kalktığını gösterir. Yetişkinler için de benzer sonuçları gösteren araştırmalar da mevcuttur. Bu durum, inek sütünde bulunan proteinlere duyarlı kişiler arasında yaygındır. Ancak laktoz intoleransı olan bireylerde süt ürünleri ishale yol açabilir.⁽³⁾

Yumurta

Yumurta protein açısından zengin olsa da lif açısından düşük değere sahiptir. Bu nedenle kabızlığa yol açabilir ya da var olan durumun kötüleşmesine neden olabilir. Yumurtanın diyetten çıkarılması yerine, taze ıspanak ve domates gibi lifli gıdalar eklenerek tüketilmesi önerilebilir.⁽⁵⁾

Beyaz Ekmek

Beyaz ekmek, düşük lif içeren beyaz undan yapılır. Dolayısıyla beyaz ekmek kabızlık yapan yiyecekler arasında sayılabilir. Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmeklerin tüketilmesi, kabızlığın önlenmesine ve var olan kabızlık şikayetinin gerilemesine yardımcı olabilir.⁽⁵⁾

Kırmızı Et

Kabızlık yapan yiyecekler arasında kırmızı et de sayılabilir. Kırmızı ette bulunan lif miktarı azdır. Doyurucu olduğu için kişinin uzun süre beslenmesini ve dolayısıyla lifli besinler tüketmesini engelleyebilir. Ayrıca kırmızı et, kümes hayvanları ve balığa kıyasla daha fazla yağ içerir. Yüksek yağlı gıdalar daha uzun sürede sindirilir. Bu da kabızlık riskini artırabilir.⁽³⁾

Muz Kabızlık Yapar mı?

Kabız yapan meyveler dendiğinde pek çok kişinin aklına muz gelir. Vitamin ve mineral deposu olan muz, aynı zamanda iyi miktarda lif ve nişasta da içerir. Olgunlaşmamış muzlar yüksek miktarda tanen içerebilir. Tüm bu özellikleri nedeniyle olgunlaşmamış muzların, kabızlığa yol açabileceği ya da var olan kabızlığın şiddetlenmesine neden olabileceği söylenebilir. Bu nedenle kabız olan kişinin lif almak için  muz tüketmemesi önerilebilir.⁽⁶⁾

Fındık Kabızlık Yapar mı?

Fındığın kabızlık yapan yiyecekler arasında yer aldığı düşünülse de aslında fındık, bağırsak hareketlerini destekler. Fındık son derece iyi bir lif kaynağıdır. 28 gram fındık yaklaşık olarak 2,7 gr lif içerir. Bol miktarda lif yemek, düzenli bağırsak hareketlerini teşvik eder ve kabızlığı önlemeye yardımcı olur.⁽⁷⁾

Fıstık Kabızlık Yapar mı?

Fıstık ve fıstık ezmesi, düzenli bağırsak hareketlerini desteklemeye ve kabızlığı iyileştirmeye yardımcı olan çözünür ve çözünmez diyet lifleri içerir. 32 gr yani yaklaşık 2 yemek kaşığı kadar fıstık ezmesi, kişinin günlük lif ihtiyacının neredeyse %10’unu karşılar. Bu nedenle fıstık ve fıstık ezmesinin kabızlığa yol açmaktan çok kişinin bağırsaklarının rahatlamasını sağladığı söylenebilir.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.