Probiyotik Nedir? Ne İşe Yarar?

İnsan vücudu pek çok mikroorganizmadan meydana gelir ve bu mikroorganizmalar yararlı ya da zararlı olabilir. Özellikle fermente gıdalarda bulunan ve takviyeler yoluyla da vücuda alınabilen probiyotikler çeşitli türlere ayrılır. Probiyotik nedir? sorusunun cevabı hakkında daha fazla bilgi için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Probiyotik Nedir?

İnsan vücudunda iyi ve kötü bakterilerden oluşan bir flora bulunur. İyi bakteriler, özellikle kötü bakterilerin yok edilmesine yardımcı olarak dengeyi sağlar (1). Yararlı mikroorganizmaların en yaygın bulunduğu yer bağırsak olsa da ağız, idrar yolları, akciğerler gibi başka organlarda da bulunurlar. Vücudun içinde ve üzerinde trilyonlarca mikroorganizma vardır. Bulunan birçok bakteri türü de probiyotik olarak sınıflandırılır. 

Probiyotikler, vücutta doğal olarak yaşayan faydalı bakterilerdir. Peki, insan vücudundaki en yaygın probiyotik nedir? En yaygın bulunan probiyotikler lactobasillerdir (2). Bu bakteriler yoğurt gibi mayalanan gıdalarda fazla miktarda bulunur. Probiyotikler genellikle bakteridirler, ancak bazı maya türleri de probiyotik görevi görebilir (3).

Probiyotik Ne İşe Yarar? Probiyotiğin Faydaları

Probiyotikler bağırsaklarda yararlı mikroorganizma sayısını artırırlar. Artan yararlı mikroorganizmalar bağırsakların daha düzgün çalışmasına katkıda bulunurlar. Bağırsak içerisinde zararlı bakterilerin artması sağlık sorunlarına neden olabilir ve bu durumda yararlı bakterilerin artırılması gerekebilir. Probiyotiklerin vücutta yardımcı olabileceği bazı durumlar vardır. Bu kişiden kişiye değişebilir. Bunlar ayrıca tüketilen spesifik probiyotiğe bağlı olarak da değişebilir. Genel olarak probiyotik faydaları ise şu şekilde sıralanabilir: 

• İshal, kabızlık, iltihaplı bağırsak hastalığı, düzensiz bağırsak sendromu, laktoz intoleransı, gaz ve şişkinlik gibi bağırsak problemlerinin iyileştirilmesine yardımcı olabilirler.

• Artan yararlı bakteriler ve düzelen bağırsak sağlığı sayesinde bağışıklığın güçlenmesine destek olabilirler.

• Egzama gibi cilt rahatsızlıkları için yararlı olabilir.

• Kan kolesterolünü düşürücü etki gösterebilir³

Probiyotik Ne Zaman Alınmalıdır?

Probiyotik kullanımı için en uygun zamanlar aç karnına sabah ya da gece yatmadan öncedir (4). Sindirim işlemlerine minimum maruz kalarak bağırsaklara ulaşmaları canlılıklarını korumaları için önem taşır. Probiyotiklerin yemeklerden 30 dakika kadar önce alınması bağırsaklara canlı bir şekilde ulaşmalarına yardımcı olabilir. Fakat gece yatmadan önce tüketilecekse yemeğin üzerinden 2-3 saat geçmiş olması gerekir.

Probiyotik Ne Kadar Kullanılmalıdır?

Kullanılması gereken formlar sağlık durumuna göre özel olduğu için probiyotik kullanımının ne kadar sürmesi gerektiği kişiye göre değişir (5). Probiyotik takviyesi kullanmadan önce bir uzmana danışmak gerekir. Probiyotiklerin kullanım süresi içeriğindeki organizmaların çeşidine ve kişinin kullanım sebebine bağlı olarak da değişebilir.

Probiyotik Takviyesinin Faydaları Nelerdir?

Sindirim sistemindeki bakterilerin dengesi veya dengesizliği kişinin sağlığı ile bağlantılıdır (6). Özellikle insan bağırsak florası anne karnında oluşmaya başlar ve hayat boyu gelişmeye devam eder. Hamilelikte probiyotik takviyesi ile annenin ve bebeğin yararlı bakteri popülasyonu artış gösterebilir. Probiyotik takviyesi faydaları genel olarak şunlardır:

• Bağırsaklardaki yararlı bakterileri artırarak dengeyi sağlayabilir.

• İshal ve kabızlığın önlenmesinde tedavisinde rol oynayabilir.

• Antibiyotik kullanımı sonrası değişen bağırsak florasının toparlanmasına destek olabilir.

• Kötü kolesterol seviyelerinin düşürülmesine etki edebilir.

• Bağırsakları düzenleyerek kilo kontrolünü sağlayabilir.

• Bağışıklık sistemine katkıda bulunur

Probiyotik İçeren Besinler Nelerdir?

Probiyotik gıda takviyesi dışında günlük beslenme düzeninde gıdalar yoluyla da vücuda alınabilir. Özellikle fermente gıdalar probiyotikler açısından zengindir. Bazı gıdalar doğal olarak, kısmen laktik asit fermantasyonu adı verilen bir süreçle sağlıklı bakteriler oluşturur. Fermantasyon ile şeker veya diğer karbonhidratlar laktik aside dönüştürülürken bakteri sayısında artış meydana gelir. Fakat günlük alınması gereken net bir miktar olmadığı için hangi gıdanın ne kadar tüketilmesi gerektiği kişiye göre değişebilir. Mümkün olduğunca fazla fermente gıda tüketmek vücuda gerekli probiyotik takviyesi alınmasına destek olabilir. Probiyotik içeren besinler şunlardır:

• Yoğurt

• Lahana turşusu

• Kefir

• Kombucha

• Çedar peyniri

• Japonya'ya özgü bir soya fasulyesi yemeği olan Natto

• Zeytin

• Elma sirkesi

• Parmesan

• Gouda

Probiyotiklerin etkileriyle birlikte kullanım süreleri ve miktarları da kişiye göre farklılık gösterir. En uygun doz ve doğru probiyotik seçimi için bir uzmandan destek almak gerekir.

Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.